Sınai Mülkiyet Kanunu’na göre cins, tür, vasıf gibi tanımlar marka olarak tescil edilemiyor. Fakat Hollanda’da Türkçe “kebapçı” kelimesinin bir işletme tarafından tescillenmesi konuyla ilgili tartışma yarattı. İki işletme, kebapçı kelimesinin kullanım hakkı için mahkemede karşı karşıya geldi. Mahkeme ise “kebapçı” markası için kararını verdi. İşte sonuç…
Hollanda – Amsterdam’da 2017’de faaliyete başlayan bir işletme, “kebapçı” kelimesi için marka tescil başvurusu yaptı. İşletme başvuru sonucunda bu kelimenin kullanım hakkına sahip oldu. Yakın zamanda ise Hollanda’nın Lahey şehrinde “Kebapçı Den Haag” isimli başka bir işletme faaliyete geçti. Amsterdam’daki işletme isim ve logo benzerliği olduğu gerekçesiyle yeni açılan işletmenin değişikliğe gitmesini istedi. Fakat “Kebapçı Den Haag” isimli işletme bu taleple ilgili bir hamle yapmadı. Bunun sonucunda “Kebapçı Amsterdam” işi mahkemeye taşıdı ve marka ihlali olduğunu iddia etti.
Den Haag kelimesinin Felemenkçede Lahey anlamına geliyor. Bu nedenle markadaki tek ayırt edici unsur “kebapçı” kelimesi oluyor.
Davalı taraf savunmasında bu kelimenin Türkçede genel bir tanım olduğunu belirtti. Ayrıca “kebapçı” markası için bir işletmeye özel kullanım hakkı verilemeyeceğini ifade etti. Fakat Mahkeme, markanın kullanıldığı bölgede Türkçe konuşan kişi sayısının azınlıkta kaldığını, ortalama tüketicinin Türkçe bilmediğini ifade etti. Bu kelimenin genel bir gösterge olarak “kebapçı” şeklinde okunmayacağını vurguladı. Mahkeme bunların sonucunda markayı yabancı bir dilde ve ortalama tüketici nezdinde ayırt edici buldu. Ek olarak logo benzerliği de göz önünde bulunduruldu. Lahey’de bulunan işletmenin isim ve logosunun değiştirilmesi kararı çıktı. Lahey’de bulunan “Kebapçı Den Haag” isimli işletme, mahkeme kararını uygulamazsa ceza ödemek durumunda kalacak. “Kebapçı” ismini ve benzer logoyu kullanmaya devam ettiği her gün için ödeme yapacak.
Davacı işletme, Türkiye’de genel kabul edilecek bir isim için Hollanda’da tescil aldı. Bu ismi ayırt edici hale getirdi ve rakiplerinin bu ismi kullanmasına engel oldu. Bu kelime her ne kadar bizler için bir iş kolunu temsil etse de yurt dışında ortalama tüketici üzerinde ayırt edici kabul edilmekte.
Bu karar, marka tescilini zamanında almanın ve tescil sonrasında da marka haklarını korumanın önemini bir kez daha gözler önüne seriyor. Türkçede bu kadar bilinen ve yaygın olan bir kelimenin, Hollanda’da sadece bir işletmeye özel olması ise son derece ilgi çekici.
