Patent, Faydalı Model ve Tasarım Tescili Öğretmenlere “Ek Hizmet Puanı” Getiriyor
“Çalışan Buluşları”, sınai mülkiyet kapsamında yer alan önemli alanlardan biridir ve çalışanların bağlı oldukları kurum ve kuruluşlarda görev yaptıkları süre boyunca yapmış oldukları buluşları kapsar. Kamu ve özel sektörde çalışan öğretmenlerin gerçekleştirdiği patent, faydalı model ya da tasarım tescili süreçleri de “çalışan buluşları” kapsamında ele alınmaktadır.
Kısa bir süre önce Resmî Gazete’de yayınlanan yönetmelikle öğretmenlerin sınai mülkiyet kapsamına giren faaliyetlerinden de ek puan alabilmelerinin yolu açıldı. Böylece “Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Kriterleri” için getirilen ek hizmet puanında “patent tescili” alınması halinde 30 ek puan, “faydalı model tescili” alınması halinde 20 ek puan ve “tasarım tescili” alınması halinde 10 ek puan alınması mümkün olacak.
Yeni Yönetmelikle Öğretmenlerin Hizmet Puanı Kriterleri Netleşti
29.09.2017 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan “Çalışan Buluşlarına, Yükseköğretim Kurumlarında Gerçekleştirilen Buluşlara ve Kamu Destekli Projelerde Ortaya Çıkan Buluşlara Dair Yönetmelik’e” göre bir öğretmen, bir işletme veya kamu idaresinde yükümlü olduğu faaliyeti gereği gerçekleştirdiği veya işyerinin faaliyet gösterdiği alanlar içinde, büyük ölçüde işletme veya kamu idaresinin deneyim ve çalışmalarına dayanarak iş ilişkisi sırasında yaptığı buluş için tescil almak isterse bu “hizmet buluşu” olarak değerlendirilir ve bağlı bulunduğu kurumuna patent veya faydalı model veya tasarım başvurusu yapmadan önce haber vermekle yükümlüdür. Kamu kurumu söz konusu buluş veya tasarım için başvuruda bulunurken hak sahibi olabilir veya buluşu veya tasarımı serbest bırakabilir.
19.06.2020 tarihli Resmî Gazete’de çıkan “Millî Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’e göre, daha önce sadece hizmet puanına göre atama ve yer değiştirme yapabilen öğretmenler için birçok kriter devreye alındı.
Hangi Durumlarda Ek Hizmet Puanı Alınabilecek
Hizmet puanı; öğretmenin görev yaptığı her hizmet alanı için yönetmelikle belirlenen puanın o hizmet alanındaki çalışma süresi ile çarpımı sonucu elde edilen değer olarak ifade edilmekteydi yani bir öğretmenin sadece çalışma süresi ve yerine bağlı olarak bu puan hesaplanabiliyordu. 19.06.2020 tarihli Resmî Gazete’de çıkan yönetmelikte sadece yıl bazlı olan bu kriter değiştirildi ve aşağıdaki durumlarda ek hizmet alabileceği görüldü:
- Öğretmenin yüksek lisans/doktora yapması,
- İkinci bir üniversite bitirmesi,
- Uluslararası hakemli dergilerde makalesinin yayımlanması,
- Başarı belgesi veya ödül alması,
- eTwining programı kapsamında sertifikası bulunması,
- Türk Patent ve Marka Kurumu’ndan “patent”, “faydalı model” veya “tasarım tescili” alması,
- İlköğretim ve ortaöğretim öğrencilerine yönelik olarak, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) veya Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) koordinesinde yürütülen ulusal veya uluslararası bilim olimpiyatları ve araştırma projesi yarışmalarında bireysel veya takım olarak ilk üç dereceye giren veya mansiyon ödülü alan öğrencilere bu kapsamda fiilen çalışma yaptırılması.
“Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Kriterleri” için getirilen ek hizmet puanında “patent tescili” alınması halinde 30 ek puan, “faydalı model tescili” alınması halinde 20 ek puan ve “tasarım tescili” alınması halinde 10 ek puan alınması mümkün olacak. Patent, faydalı model ve tasarım tescili birbirleriyle karışabilen kavramlar olması sebebi ile bunlar arasındaki farkı en basit haliyle aşağıdaki gibi söyleyebiliriz.
Bir problemin teknik çözümünü içeren;
- Yeni, buluş basamağına sahip ve sanayiye uygulanabilen buluşlar için “patent tescili”,
- Yeni ve sanayiye uygulanabilen buluşlar için “faydalı model tescili” alınabilmektedir.
Ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk, malzeme veya yüzey dokusu gibi yeni ve ayırt edici özelliğe sahip olması halinde de “tasarım tescili” alınabilmektedir.
Öğretmenler Buluşlarından Kazanç Elde Edebilecek
Buluş, bir problemin teknik çözümünü içeren teknolojinin her alanındaki ürün veya yöntem olabilir. Öğretmenler, günlük hayatta gerek öğretim gerek eğitim gerekse sınıf içindeki her türlü faaliyette kullanılabilecek fikirler geliştirmekte. Artık bu fikirlerin sadece uygulamaya koyulması veya fikir olarak kalması yerine teknolojiye bir katkıda bulunması ve daha geniş kitlelere ulaşabilmesi için patent veya faydalı model veya tasarım ile tescil altında korunması teşvik ediliyor. Bir öğretmenin veya bağlı bulunduğu kurumun sahip olacağı buluşun, patent, faydalı model, tasarımının başvurusu sonrasında üretilmesinde bir sorun olmaması kaydı ile öğretmenler buluşlarından kazanç elde edebilecek.
Gizem Teke Karslı
Uzman Patent Ekiplerinden Görüş Alın
Konu ile ilgili görüşlerine başvurduğumuz Grup Ofis Marka Patent, Partner ve Patent Çözüm Yöneticisi Gizem Teke KARSLI tescil başvurusu öncesinde buluşların patent veya faydalı model kriterlerine uygunluğu için araştırma yapılmasının önemli olacağını ifade ederken, yeni olmayan fikirler için yapılacak olan başvuruların, tescil alamayacağı için başvuru öncesinde tescile uygunluğunun uzman patent vekilleri tarafından araştırılması ve yorumlanması gerektiğini hatırlattı.
Ayrıca, bir öğretmenin tescil başvurusunda bulunmak istemesi halinde, bağlı bulunduğu kurumu başvurudan önce veya başvurudan hemen sonra haberdar etmesinin kanunen gerekli olduğunu vurgulayan KARSLI, patent, faydalı model ve tescil süreçleri ile ilgili bilgi sahibi olmak isteyen tüm öğretmenlerin Grup Ofis Marka Patent’in uzman patent ekibiyle iletişime geçebileceklerini, kendilerine danışmak isteyenleri bu konuda memnuniyetle aydınlatabileceklerini ve yol gösterebileceklerini söyledi.
