DABULYU DABULYU DABULYU: TIM BERNERS – LEE

Günümüzde, bir bireyin dünyayı gerçekten değiştirecek bir buluş geliştirmesi giderek olanaksızlaşıyor. Ama İngiliz fizikçi ve bilgisayar uzmanı Tim Berners- Lee 1990 yılında bunu gerçekleştirdi ve dünya çapındaki ağı; www’yu kurdu.

Timothy Berners-Lee Londra’da doğdu. Anne ve babasının her ikisi de bilgisayar mühendisiydi. Çocukluğunda, model tren setlerini kontrol eden devreler yapan Tim, daha sonra elektronikle ilgilenmeye başladı. Oxford Üniversitesi’nde fizik öğrenimi gördü. Öğrenciliği sırasında ilk bilgisayarını yaptı. 1976’da okuldan mezun olunca çeşitli şirketlerde bilgisayar sistemleri mühendisi olarak çalıştı.

1989’da Cenevre’de CERN’de çalışırken www’yu icat eden Tim Berners-Lee Ağ için standartlar oluşturan ve bunların uygulanması için çabalayan bir kuruluş olan World Wide Web Konsorsiyumu (W3C) kurdu.

1980’de Berners-Lee, Cenevre yakınlarında, Fransa- İsviçre sınırında kurulmuş olan ve parçacık fiziği üzerine araştırmalar yapan Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi’nde 6 ay boyunca çalıştı. Bu kuruluş daha çok orijinal adı olan Counseil Europeen pour la Recherche Nucleaire’in kısaltılmışı olan CERN adıyla anılır. Berners-Lee CERN’deyken, bilgileri depolamak ve yeniden kullanabilmek amacıyla kişisel kullanımı için bir bilgisayar sistemi geliştirdi.

İnternetin öncüsü sayılabilecek buluş ENQUIRE adını taşıyordu. ENQUIRE, bir bilgisayarı belge içindeki çapraz başvurularla, ilgili başka bir belgeye götüren, üst bağlantılar sistemine dayanıyordu.

1984’te Berners-Lee yeniden CERN’e döndü. Burada, değişik bilgisayar sistemleri ve farklı uygulamalarla oluşturulmuş belgeler arasındaki uyumsuzluk karşısında düş kırıklığına uğradı. Berners-Lee 1989’da yöneticisine gönderdiği kısa notta, CERN’de büyük ölçekte üretilen bilgiyi düzenleyecek bir “evrensel bağlantılı bilgi sistemi” yle ilgili görüşlerini özetledi. “Bağlantılar ağı” biçiminde tasarlanan bir yapının, mevcut “sabit, hiyerarşik sistem” den çok daha kullanışlı olabileceğini öngörüyordu. Ona göre, CERN ağı kapsamındaki bilgisayarlarda bulunan belgelerde, başka bilgisayarları da kapsayacak şekilde diğer belgelere yapılan üst bağlantılar bulunacaktı. 1990’da, Berners-Lee’nin yöneticisi, bu düşüncelerin bir yan proje olarak geliştirilmesi için desteğini verdi.

Meslektaşı Belçikalı bilgisayar mühendisi Robert Cailliau (d.1947) ile birlikte, Dünya Çapında Ağ’ın günümüzde herkesçe bilinen temel ögelerini oluşturdu. “Ağ sayfaları” olarak bilinen bağlantılı belgelerin yazılımı için yarattığı evrensel dil, “html” / zengin işaretleme dili kısaltmasıyla yaygınlaştı. Ağ sunucusu denilen bu yazılım üst bağlantılardan gelen “istekler”e yanıt verir. Bu terim, aynı zamanda ağ sayfalarının üzerinde bulunduğu donanım için de kullanılır. Üst bağlantılı isteklerle iletişimi sağlamak için bilgisayarların kullandığı dil ya da protokol ise “http” dir (hiper metin transfer protokolü). Berners- Lee, ağ sunucularında tutulan belgelerin görülmesini sağlayan uygulama olan ilk ağ tarayıcısını da yazarak buna “World Wide Web” (Dünya Çapında Ağ) adını verdi. Berners-Lee aynı zamanda, Aralık 1990’da ilk web sayfalarını yazarak sunucusunda yayımladı. Daha sonra, tarayıcısındaki bir üst bağlantıyı tıklayarak http aracılığıyla bir ağ sayfasından diğerine ilk internet “sörf”ünü gerçekleştirdi.

Bir yıl sonra, Berners-Lee geliştirdiği yazılımı CERN dışına da açtı ve düşünceleri kısa zamanda kabul gördü. 1994’e gelindiğinde, Ağ öylesine yaygınlık kazanmıştı ki, her bir “kaynak” (örneğin bir belge ya da bir görüntü) için internette tek bir “adres” gerekli oldu. Ağ topluluğuyla görüş alışverişi içinde olan Berners-Lee, ağ adresleri için bir format yarattı: URL (Bir örnek Kaynak Konumlayıcı). 1994’ten sonra Ağ, akademik ve askeri çevrelerin dışına hızla yayıldı. Birkaç yıl içinde, bütün dünyada pek çok insan doğrudan Ağ’ın etki alanına girmiş oldu, milyonlarca insan çoktan bir belgeden diğerine, düzenli “sörf” yapmaya başlamıştı.

Tim Berners-Lee, herhangi bir patent hakkı istemeden buluşunu bütün dünyaya sunmasından dolayı övgü yağmuruna tutuldu. 1994’te, World Wide Web Konsorsiyumu’nu kurdu. Konsorsiyumun amacı, Ağı’ın işleyişini kesintiye uğratmadan sürdürmek ve gelecekteki gelişimine yardımcı olmaktı. Berners- Lee, bir yandan da internetin “tarafsız” kalması, yani herhangi bir bilgisayarın bağlanabilmesi ve içeriğin kısıtlanmaması konusunda kampanyalar yürüttü.

Tim Berners-Lee, herhangi bir patent hakkı istemeden buluşunu bütün dünyaya sunmasından dolayı övgü yağmuruna tutuldu.

Kaynak: Büyük Mucitler ve İcatlar