29 Haziran, her yıl ‘’Dünya Endüstriyel Tasarımcılar Günü’’ olarak kutlanıyor. Her ne kadar bugün, öncelikle endüstriyel tasarımcılar ve tasarım sektörüyle direkt ilişkili olsa da sınai mülkiyet sektörüyle de sıkı sıkıya bir bağ içerisinde. Özgün fikirlerin ürünleri olan tasarımlar, ilk uygulayıcısına birçok hak sahipliği sağlıyor. Bu nedenle tasarımların tescil ile korunması da önem taşıyor. Gelin endüstriyel tasarım tescilinin önemini ve işlevlerini, Dünya Endüstriyel Tasarım Günü’nde beraber inceleyelim.
Endüstriyel tasarımlar; mobilya, ambalaj, elektronik eşya, ev gereçleri, görsel ve işitsel cihazlar, aydınlatma ürünleri ve daha birçok unsurla ifade edilebilecek kadar geniş bir alana sahip. Sağlık alanından ulaşıma, eğlence sektöründen ev yaşamına kadar hayatımızın birçok alanında endüstriyel tasarımların sunduğu kolaylık ve konforla yaşıyoruz. Tasarımlar bizim hayatımızı kolaylaştırıp yaşam alanlarımıza estetik birer alternatif olarak eklenirken tasarım sahipleri de fikri üretimleri sayesinde kazanç sağlıyor ve yeni üretimlerle dünyamızı çeşitlendirmeye devam ediyor. Elbette hayatımızı kolaylaştıran, bazen dünyayı korumaya, kaynakların sürdürülebilirliğine, kıymetli hayvanların yaşamına bile dokunabilen tasarımların ilk üreticisi ve fikir sahibi adına korunmasıyla da haksız rekabetin önlenmesi hedefleniyor.
Tasarım tescili, bir ürünün dış görünüşüne yönelik hakların korunması ve benzerlerinin üretilmesine karşı ilk uygulayıcısına hak sahipliği vermesi olarak tanımlanabilir. Bir endüstriyel tasarımın tescil edilebilmesi için ‘’sanayiye uygunluk’’, ‘’ayırt edici nitelik’’, ‘’yenilik’’ ve ‘’özgünlük’’ gereklidir. Tescil edilebilirlik kriterlerini sağlayan unsurlar, Türk Patent ve Marka Kurumuna yapılacak tescil başvurusu ile koruma altına alınabilir. Böylelikle tıpkı marka, patent, faydalı model tescillerinde olduğu gibi fikri üretimlerin sonucu olan ürünlerin taklit edilmesi engellenir. Bazen tescil sahibi olduğumuz halde çeşitli ihlallerle karşılaştığımızda ise yine hak iddia etme imkânı sunar.
Tasarım tescili, 5 yıllık bir koruma sağlar. Her 5 yılın sonunda yapılacak yenileme ile toplamda 25 yıla kadar koruma sağlanabilir.
Endüstriyel tasarım tescili, hak sahibine tasarımın izinsiz kullanılmasını engelleme ve yasal yollarla haklarını koruma imkânı sunar. Bu, tasarımcının yaratıcılığına, ürettiği inovasyona, emeğine ve fikri üretim sürecine değer veren bir ortam yaratır.
Tescil belgesi, piyasadaki haksız rekabetin ve emek hırsızlığının engellenmesini sağladığı gibi rekabet avantajı da oluşturur. Tasarımların tescile sahip olması, tüketicilerin zihninde bir ayırt edicilik kazanması, ürünlerin birbirleri arasındaki farklılık ve benzerlikleri gibi unsurlar, tasarımcı ve üreticileri her geçen gün kendini yenilemeye ve yeni tescilli tasarımlar üretmeye yönlendirir ve rekabetçi ortam sayesinde yaratıcılık, üretkenlik artar. Böylece oluşan marka değeri pekiştirilir.
Tescilli tasarımların bir başka avantajı da ‘’yatırım getirisi’’ olarak ifade edilebilir. Tescilli bir endüstriyel tasarım, ticari bir varlık olarak da değer kazanır. Bunun temel nedeni ise tescil işlemi sayesinde tasarımın fikri mülkiyet değerinin kanıtlanması, güvenilirlik ya da kalite garantisinin pekiştirilmesidir. Böylece ürünler, hem müşteriler hem iş ortakları hem de yatırımcılar için ilgi çekici ve yatırım potansiyeli yüksek hale gelir.
Tasarımlar tıpkı marka, patent, faydalı modeller gibi zaman kaybetmeden tescil edilmeli.
Tasarımların tescil edilmesi, haksız rekabetin önüne geçmek veya taklitçiliğin önlenmesi gibi unsurlar dışında ülke ekonomisine katkı sağlaması, yaratıcılık ve inovasyonu teşvik etmesi, üretim sürecine katkı sunarak istihdama dolaylı etkisi gibi daha birçok pozitif etkiye sahip. Türkiye’nin ilk marka, patent ve tasarım dergisi GOssIP olarak bizler de bu unsurların öneminin altını çiziyor ve Dünya Endüstriyel Tasarım Günü’nde üretime katkı sunan tasarımcıları kutluyoruz.
Bir yanıt yazın