Tam 800 yıl önce… Akıl almaz bir mühendis zekâsı, çağının ötesinde bir felsefi düşünce, robotlar ve makineler… Mekanik bilimin temellerini atan, gelmiş geçmiş en büyük dehalar arasında gösterilen bir isimden bahsediyoruz; Cezeri. Tam adıyla Bedi‘uz-zemân Ebû el-‘İzz b. İsmaî‘l b. elRezzâz el-Cezerî ama biz ona kısaca Anadolu’nun yaşayan efsanesi demeyi tercih ediyoruz.
Cezeri, 1200’lü yıllarda Artuklular Dönemi’nde şimdiki Diyarbakır bölgesinde yaşamış, icatları ve bilgisi yaşadığı dönemi aşmış bir mühendis. Tanınan önemli bilim adamlarını etkilemesiyle bilinen Cezeri, yirmi yılı aşkın bir süre Artuklular Sarayı’nda saray mühendisliği yapmıştır.
Dönemin hükümdarı Nasireddin Mahmud’un talebiyle kendisi hakkında tek bilgi kaynağı olan ve icatlarının büyük bir kısmını içeren Kitab-ül Hayk diye bilinen Kitâb el-câmi’ beyn el-‘ilm ve el-‘amel en-nâfi’ fi sınâa’ti’l-hiyel adlı eseri derlemiş, günümüzde hâlâ bilime ışık tutan bilgilerin sahibi olmuştur.
Dünyadaki ilk robotu yapan mucidin Cezeri olduğunu biliyor muydunuz?
Şubat ayında Uniq Expo Maslak’ta Cezeri’nin Olağanüstü Makineleri Sergisi’nin açılmasıyla tekrar gündeme gelen Cezeri ve tabir-i caizse olağanüstü makineleri, büyük ses getirdi. Açıldığı günden bu yana genç, yaşlı yüzlerce ziyaretçiye ev sahipliği yapan sergi, sanat ve bilimin iç içe geçmiş eserlerini gözler önüne seriyor.
Dahi denince akla gelen Leonardo Da Vinci gibi icatlarıyla adından söz ettiren bilim insanlarının hocası kabul edilen Cezeri hakkında bilinmesi gereken çok şey var. On beş senelik bir çalışma sonucu ortaya çıkan müzede, 1500 metrekarelik bir alanda, Cezeri tarafından ortaya çıkan dünyanın ilk insansı robotları, dişli mekanizmalar, zamanı hassas bir biçimde ölçen saatler ve çok daha fazlası yer alıyor.
Milli miraslarımızın korunması ve tanıtılmasında sahip olduğumuz en önemli değerlerden biri olan Cezeri, geçmişimizi aydınlatırken yeni nesillere de ilham kaynağı olmayı başarıyor.
Cezeri’nin de dediği gibi “Denenmemiş bilgi, doğru ile yanlış arasında bir yerde asılı kalır.”. Daha çok denemek, daha çok üretmek dileğiyle…
Detaylı bilgi için cezerimuzesi.com adresini ziyaret edebilirsiniz.
